یک سوال تکراری اما مهم: آیا هاوینگ بر قیمت بیت کوین تاثیر می گذارد؟
در حالیکه مردم کشورمان به دلیل شرایط بد اقتصادی و وضعیت نا به سامان و ناپایدار ارزی، درگیر راهی برای کسب درآمد و بهبود شرایط خود هستند، مدتی است که سرو کله ارزی با ساختاری الکترونیک و متفاوت به نام بیت کوین پیدا شده است که سروصدای زیادی را هم به پا کرده است و پای بسیاری را به این بازار پرنوسان اما پرسود باز کرده است.
عده ای می گویند که خرید بیت کوین بسیار مهم است و می تواند آینده شما را تامین کند. اما کم نبوده اند کسانی که بدون داشتن اطلاعات پا به عرصه سرمایه گذاری گذاشته اند و نه تنها موفق نبوده اند بلکه مقدار زیادی از سرمایه خود و گاها تمام آنرا از دست داده اند. اکنون نیز شرایط بسیار حساس و مهمی را پیش رو داریم.
قیمت بیت کوین که امسال تا 13000 دلار هم رشد داشت و اکنون خرید و فروش بیت کوین در صرافی ارز دیجیتال بایننس با قیمت 7200 دلار انجام می شود، صعود و سقوط های زیادی داشته است. قیمت بیت کوین برای چندین بار حتی تا مرز صفر شدن هم پیش رفت و تصورات بر این بود که این ارز دیگر نابود شده و امیدی برای بازگشت آن وجود ندارد. اما در همین زمان بود که قیمت آن به طور ناباورانه ای دوباره منفجر شد و بازار خرید بیت کوین داغ شد و باعث شد تا 20,000 دلار هم پیش برود.
اما اکنون سوال این است: آیا بیت کوین با هاوینگ که گفته می شود از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت بیت کوین خواهد بود، دوباره اوج خواهد گرفت؟
در هاوینگ‌های پیشین، بازار با نقطه عطفی صعودی رو به رو شد و صعود همیشه اتفاقی لذت بخش بوده است.
بسیاری معتقدند که تاریخ بار دیگر خود را تکرار خواهد کرد و هاوینگ بعدی بیت کوین، باعث خواهد شد تا بازار صعودی دیگری آغاز شود. اما سوال اینجاست که اگر بازار صعودی پیش از هاوینگ اتفاق افتاده باشد چه؟ چرا نمی‌گوییم که تاثیرات هاوینگ بر قیمت، همین حالا هم مشهود شده است؟
جواب این سوال اینجاست که نصف شدن پاداش استخراج فقط یک اتفاق نیست، بلکه یک روند داستانی و مبتنی بر اخبار است که نمی‌توان انتهایش را دید.
در این مقاله که از کوین دسک بازگردانی شده است قصد داریم به بررسی تاثیر هاوینگ بر قیمت بیت کوین بپردازیم. ابتدا بیایید نگاهی به مفهوم هاوینگ و دلیل وجود آن بیاندازیم.
هاوینگ چیست؟
برای کنترل تورم در بیت کوین، پروتکل آن طوری برنامه ریزی شده است که دارای محدودیت ۲۱ میلیون واحدی باشد. ورود کنترل شده و با ریتم ثابت بیت کوین‌های جدید در واقع نوعی مشوق و جایزه برای پردازندگان تراکنش‌های بیت کوین است که ماینر نام دارند. هر چهار سال یکبار، این جایزه بلاک‌ها نصف می‌شود؛ نکته جالب اینجاست که این اتفاق باعث شباهت استخراج بیت کوین به استخراج طلا می‌شود، چرا که در استخراج طلا نیز رفته رفته با استخراج طلای بیشتر، شانس یافتن آن کمتر می‌شود. ۲۸ نوامبر سال ۲۰۱۲، برای اولین بار پاداش شبکه بیت کوین از ۵۰ به ۲۵ واحد کاهش یافت. نهم جولای سال ۲۰۱۶ نیز این میزان بار دیگر نصف شد و در حال حاضر استخراج هر بلاک از شبکه بیت کوین جایزه ۱۲.۵ واحدی دارد.
ماه می سال ۲۰۲۰، پاداش استخراج شبکه بیت کوین یکبار دیگر نصف می‌شود و پس از ماین هر بلاک ۶.۲۵ واحد از این ارز به ماینر می‌رسد.
با نگاهی به نمودار بالا می‌توان دید که قیمت (خط آبی کمرنگ)، پیش از هر هاوینگ شروع به بالا رفتن می‌کند و این رشد برای مدتی پس از هاوینگ نیز ادامه دارد. این در حالی است که این داده‌ها محدود است؛ بازار، تنها دو هاوینگ را پشت سر گذاشته است و مدرک محکمی وجود ندارد که بتوان با استفاده از آن تکرار سرگذشتی مشابه برای هاوینگِ پیش روی بیت کوین را اثبات کرد. از همین رو در ادامه به بررسی‌هایی فاندامنتال و مبتنی بر عرضه و تقاضا خواهیم پرداخت.
شوک عرضه بیت کوین
اگر این ارز دیجیتال بخواهد تا هاوینگ بالای ۸ هزار دلار بماند، بازار باید ۲.۹ میلیارد دلار ورودی سرمایه داشته باشد تا بتواند از پس تاثیر تورمیِ بیت کوین‌های جدیدی که وارد اکوسیستم می‌شود بربیاید. حتی با وجود ثابت ماندن رشد سرمایه‌گذاری، کاهش فشار فروش بیت کوین که پس از هاوینگ اتفاق می‌افتد، باعث افزایش قیمت بیت کوین خواهد شد. کاهش فشار نیز از آن جهت صورت می‌گیرد که سکه‌های کمتری وارد بازار می‌شود. این نظر یکی از مفسران و سرمایه گذاران حوزه بیت کوین به نام تور دمیستر (Tuur Demeester) است.
یکی دیگر از تحلیلگران این حوزه که در توییتر با نام مستعار PlanB فعالیت می کند پا را یک قدم فراتر گذاشته است. وی از نرخ «تولید و عرضه» (Stock to Flow)، برای ایجاد یک مدل پیش‌بینی استفاده می‌کند. این مدل با استفاده از داده‌های بسیار دقیق تاریخی در تغییرات قیمت بیت کوین، وضعیت بازار را پیش‌بینی می‌کند؛ در این مدل از طلا و نقره به منظور الگوگیری استفاده می‌شود. همانطور که در خط مشکی نمودار بالا مشاهده می‌کنید، قیمت بیت کوین پس از هاوینگ آینده به ۶۰ هزار دلار می‌رسد. لازم به ذکر است که نرخ تولید و عرضه از تقسیم تعداد باقی‌مانده از ارزهای عرضه نشده و تولید سالیانه به دست می‌آید.
صد البته انتقادهایی نیز به سمت این مدل روانه شده است. پس از بررسی‌های دقیق این مدل مشخص شد که احتمال رخداد چیزی کاملا متضاد با پیش‌بینی آن نیز وجود دارد. از طرف دیگر این سوال در ذهن ایجاد می‌شود که در شرایط عادی و مساوی، کاهش عرضه باید باعث افزایش ارزش شود. پس چرا نمی‌شود گفت که قیمت از قبل‌تر به سمت همان شیب صعودی در حرکت است؟
اینجا دقیقا همانجایی است که پای سناریوی جدید به ماجرا باز می‌شود.
از لحاظ فنی نمی‌توان هاوینگ را یک رخداد فاندامنتال در نظر گرفت، چرا که از نقطه نظر سنتی سرمایه‌گذاری، هاوینگ تغییر دهنده ارزش نیست. در تحلیل یک دارایی، فاندامنتال به متغیرهایی گفته می‌شود که در عین حال که قابل شمارش‌اند، باعث افزایش آن دارایی نیز می‌شوند. مثلا سود، حجم بازار و ترازنامه‌ها از جمله این متغیرها هستند. از همین رو «کمیابی»، که از پیش برنامه‌ریزی شده است، یک متغیر فاندامنتال نیست، بلکه یک حقیقتِ عملی است.
می‌توانیم اینطور در نظر بگیریم که حقایق به خودی خود قابل تعبیر نیستند، اما تاثیرات آنها چیزی تعبیرپذیر است. شکی نیست که هاوینگ رخ خواهد داد، فقط مشخص نیست چه داستانی پس از آن رخ می‌دهد و تاثیر این داستان چیست.
دلایل شک به افزایش قیمت بیت کوین
اول اینکه، برخی معتقدند که هاوینگ از قبل‌تر تاثیرش بر قیمت را گذاشته است. چه اسمی برای جهش خرید بیت کوین از ۳,۳۰۰ به ۱۳,۰۰۰ که اوایل امسال اتفاق افتاد می‌گذارید؟ بازار در خصوص توزیع اطلاعات بسیار کارآمد عمل می‌کند و بحث‌های این چنینی به سرعت پخش می‌شوند؛ از همین رو سرمایه‌گذاران باهوش، مشخصا، تغییرات و اصلاحات عرضه را در مدل‌های خود لحاظ و بر اساس همین شاخصه‌ها، موضعشان را تعیین کرده‌اند.
مسئله دوم اینجاست که، مدل‌ها تا زمانی که دیگر پیش‌بینی درستی نداشته باشند، تمایل دارند تا در معادله باقی بمانند. اکوسیستم امروز بیت کوین با نمونه‌هایی که در هاوینگ‌های قبلی وجود داشت، بسیار متفاوت است؛ چهار سال پیش بازارهای مشتقه بیت کوین در روزهای اول خود قرار داشتند، موسسات مالی بزرگ عملا هیچ حضوری در بازار خرید و فروش بیت کوین نداشتند و چهارچوب‌های تعیین ارزشی در کار نبود. از همین رو دور از ذهن نیست که فکر کنیم شرایط این هاوینگ با دو هاوینگ قبلی متفاوت است.
به گفته برخی از فعالان حوزه صنعت ماینینگ، هاوینگ ممکن است تاثیر منفی بر سودآوری ماینرها داشته باشد و حتی ممکن است برخی از ماینرهای کوچک‌تر را از دور خارج کند. درست است، افزایش قیمت می‌تواند این ضرر را جبران کند، ولی اگر این افزایش قیمت به نسبت خروج ماینرها نباشد، باعث افزایش تمرکز شبکه می‌شود که خود نگرانی‌های امنیتی به دنبال دارد.
نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که در یک بازار سنتی، قیمت به ندرت تابعی از عرضه است. قیمت بیشتر توسط تقاضا تغییر می‌کند که در مدل تولید و عرضه لحاظ نشده است.
آیا صعود قیمت بیت کوین نزدیک است؟
از دیدگاهی دیگر، تقاضا می‌تواند از اخبار پیرامون هاوینگ تاثیر بپذیرد. انتظارات مبنی بر افزایش قیمت بیت کوین می‌تواند باعث شود تا تقاضا برای خرید بیت کوین نیز بالاتر برود، چرا که بیت کوین هم یک کلاس از دارایی است که افزایش تقاضا باعث افزایش قیمت آن می‌شود. این افزایش قیمت با ورود سرمایه‌گذاران جدیدی که توسط مدل‌ها و همبستگی‌های تاریخی جذب شده‌اند، تسریع می‌شود.
نکته دیگر ورود ریسک‌های نامتقارن است: احتمال این مسئله که این مدل‌ها اشتباه از آب در بیایند و من همه دار و ندارم را از دست بدهم، تاثیر کمتری بر سبد دارایی‌ام دارد، تا اینکه مدل‌ها درست بگویند و سودی ۵۰۰ درصدی عایدم شود.
پس حتی اگر مدل‌های مبتنی بر عرضه سعی بر بازنویسی اصول سرمایه‌گذاری سنتی داشته باشند، بدان معنا نیست که قیمت افزایش پیدا نکند.
در این صورت، اخبار و داستان‌ها دست به دست هم می‌دهند تا تایید کنند که مدل‌ها درست می‌گویند؛ حتی اگر اینطور نباشد. در نهایت شاید با چرخه‌ای بی انتها از داستان و اخبارهایی مواجه شویم که بر قیمت تاثیر می‌گذارند و این قیمت هم بر اخبار تاثیرگذار خواهد بود.
حتی اگر این اتفاق هم بیافتد، تنها اتفاق گیج کننده‌ای نخواهد بود که طی ماه‌های آتی در حوزه ارزهای دیجیتال شاهدش خواهیم بود. سر و صدای کاهش عرضه زمانبندی‌شده بیت کوین، باعث پر‌رنگ‌تر شدن مکانیزم‌های اقتصادی منحصر به فردش خواهد شد و همین مسئله سرمایه‌گذاران بیشتری را به سمت خودش می‌کشد.
اگر این مسئله باعث شود که همزمان با کاهش عرضه، سرمایه‌های بیشتر به بازار وارد شود، نمودارها و پیش‌بینی‌هایی که در خصوص دوران پس از هاوینگ وجود دارد، تماما درست از آب در خواهند آمد.
باز هم باید بگوییم که داستان‌ها و اخبار روندی ثابت ندارند و ممکن است هر روز شاهد خبری غیرمنتظره باشیم. اما فرد شجاع، سرمایه‌گذاری است که سرمایه‌هایش را نگه دارد. سرمایه‌گذاران معمولا در انزوا موفق نمی‌شوند؛ پس بیایید با مسائل رو به رو شویم؛ اتفاقات زیادی در جریان است و هر کدام از آنها می‌توانند تاثیری بزرگ بر قیمت بیت کوین داشته باشند.
در هر صورت، سخت است که تاثیرات مثبت و نقش پیش‌بینی‌ها و مدل‌ها را در فهمیدن حرکات بازار و جایگاه بیت کوین در بازارهای بزرگتر اقتصادی رد کنیم. سرمایه‌گذاران ماهر بدون شک هم فرصت‌ها را در نظر می‌گیرند و هم گوشه چشمی به تردیدها دارند.