ETF بیت کوین چیست؟
بیت کوین مانند سایر پروژه‌ها که تیم و افراد مشخصی در پشت آن قرار دارند و برنامه‌های آینده پروژه را مشخص می‌کنند، نیست. زیرا فرد، موسسه یا دولت خاصی پشت آن نیست و توسط جامعه طرفداران آن هدایت می‌شود. بنابراین اتفاقات آینده آن را می‌توان در دو گروه جای داد: یکی در رابطه با قانونگذاری کشورهای مختلف در مورد آن و درنتیجه میزان مقبولیت و استفاده افراد مختلف از آن، و دیگری توسعه‌ها و اتفاقاتی که اکثریت جامعه بیت کوین بر سر انجام آن به توافق می‌رسند. ETF بیت کوین نیز از برنامه های مهم پیش روی بیت کوین است که در صورت عرضه ی آن، می توان اتفاقات خوبی را برای این ارز دیجیتال پیش بینی کرد. در این مقاله قصد داریم به توضیح و شرح ETF بپردازیم.
عرضه ETF سنتی چیست؟
با توجه به بحث و جدل‌های زیاد درباره ETF برای ارزهای دیجیتال ابتدا لازم است که بدانیم دقیقا ETF چیست و چه کاربردی دارد.
ایتیافها اساسا نوعی دارایی برای سرمایه‌گذاری هستند و به عنوان اوراق بهادار دسته‌بندی می‌شوند. ای‌تی‌اف‌های سنتی امروزه در دارایی‌های مهمی مانند طلا، نفت و بسیاری از کالاهای کاربردی نسبت به قیمت آنها، خرید و فروش می‌شوند.
سرمایه‌گذارانی که دارای ای‌تی‌اف هستند از سود و زیان یک دارایی بدون آنکه واقعا آن را داشته باشند، بهره‌مند می‌شوند.
به عنوان مثال به جای خرید، انتقال و نگهداری طلا می‌توانید به سادگی یک ای‌تی‌اف بخرید که با قیمت طلا بالا و پایین می‌شود. به این ترتیب شما از سود و زیان طلا بدون اینکه واقعا آن را داشته باشید بهره‌مند می‌گردید.
یک ETF همچنین می‌تواند به عنوان یک صندوق دارای سهام در نظر گرفته شود و سهام آن نیز خرید و فروش شود. ایتیافها معمولا به صورت روزانه و فعالانه معامله می‌شوند و قیمت آنها در طول روز تغییر می‌کند.
حد مشخصی برای سرمایه گذاری در ETFها وجود ندارد و نقدینگی آنها به شدت بالاست. برای صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Fund) معمولا به جای خریدوفروش از واژه صدور و ابطال استفاده می‌کنند. به این ترتیب که در هنگام خرید، یک واحد برای شما صادر می‌شود. وقتی شما واحد خود را می‌فروشید این واحد را باطل می‌کنند. پولی که برای صدور می‌پردازید اندکی بیشتر از هزینه ابطال در همان روز است.
در صندوقهای ETF لازم نیست برای صدور و ابطال به کارگزاری مراجعه کنید. بلکه در بورس می‌توانید یک یا چند واحد سرمایه‌گذاری بخرید.
معافیت مالیاتی از مهم‌ترین ویژگی‌های ETF است. در هنگام فروش، بر خلاف سهام لازم نیست مالیات پرداخت کنید و برخلاف سرمایه‌گذاری مشترک هزینه صدور و ابطال نمی‌پردازید!
عرضه ETF بیت کوین چیست؟
یک ETF بیت کوین صندوقی است که داخل آن مقدار زیادی بیت کوین قرار دارد و سهام‌های آن صندوق براساس قیمت بیت کوین بالا و پایین می‌شوند و سرمایه گذاران می‌توانند بدون فرایندهای پیچیده صرافی‌ها و تجارت‌های بدون قانون، با استفاده از ETF خرید و فروش خود را انجام دهند.
همچنین با سهام ETF سرمایه‌گذاران نیازی ندارند تا مستقیما بیت کوین بخرند و درگیر خطرات امنیت و نگهداری آن شوند. از سوی دیگر، ETF بیت کوین به عنوان یک دارایی رسمی قابل به ارث رسیدن در نظر گرفته می‌شود که این مشکل بیت کوین را هم حل می‌کند.
برخی سرمایه‌گذاران بزرگ به دلیل شرایط پیچیده قانونگذاری، از سرمایه‌گذاری در این حوزه امنتاع می‌کنند.
با راه‌اندازی ، آنها به صورت رسمی و قانونی مالک بیت کوین خواهند شد که مشروعیت آن به هیچ عنوان قابل رد کردن نیست.
یکی دیگر از مزایای مهم ETF بیت کوین قابلیت فروش استقراضی از کارگزاران بورس است که امکان کسب سودهای فراوان را برای سرمایه‌گذاران به ارمغان می‌آورد. صندوقهای قابل معامله در بورس می‌توانند زمینه را برای ایجاد اسکناس‌های مبتنی بر بیت کوین فراهم نمایند.
عرضه ETF چه تاثیری بر قیمت بیت کوین دارد؟
تقریبا تمام سرمایه گذاران عادی بیت کوین منتظر اعلام تایید ETF هستند تا دوباره بتوانند شاهد افزایش ارزش روزافزون دارایی‌های خود باشند. این افراد نمودارهای قیمتی طلا بعد از ETF را به عنوان اثبات به منتقدان نشان می‌دهند.
پس از عرضه ETF طلا در سال ۲۰۰۰، قیمت این دارایی که پیش از این با سقوط مواجه شده بود در کمتر از چند سال به رشد چند برابری رسید که این اتفاق می‌تواند برای بیت کوین هم رخ دهد البته نه ۱۰۰ درصد.
با معرفی ETF های بیت کوین، شانس اضافه شدن سرمایه گذاران بزرگ به بیت کوین به شدت بالا خواهد رفت و این یعنی تزریق میلیون‌ها دلار پول به بازار ارزهای دیجیتال. سرمایه گذاران نهادی با ETF به صورت رسمی مالک بیت کوین می‌شوند و دیگر از بابت قانون و مقررات، به ارث رسیدن و همچنین نگهداری امن بیت کوین‌ها نگرانی نخواهند داشت.
اما این یک روی سکه بود. باید درباره ETFهای بیت کوین روی دیگر سکه را در نظر گرفت که حتی می‌تواند باعث رکود قیمت بیت کوین شود.
معایب احتمالی ETFهای بیت کوین
تا زمان اجرا نشدن این طرح و مشخص نشدن نحوه اجرای آن نمی‌توان به طور قطع از معایب آن سخن گفت.
طرح ETF برای بیت کوین شاید موجب از بین رفتن هدف اصلی این ارز دیجیتال شود. ساتوشی ناکاموتو خالق این ارز دیجیتال، شبکه بیت کوین را به منظور جدایی از نهادهای متمرکز و دادن قدرت به مردم ایجاد کرده بود یا حداقل مدعی آن شده بود.
آندرس آنتونوپولوس که یکی از افراد سرشناس و فعال در حوزه ارزهای دیجیتال است، عقیده دارد که اگر بیت کوین جزئی از این بازار شود، ایده اصلی و دلیل به وجود آمدن آن فراموش شده و تنها قیمت آن مورد توجه قرار می‌گیرد.
شاید بگویید که برای من هم فقط قیمت مهم است اما اگر هدف اصلی بیت کوین از بین برود، طرفدارانش را از دست خواهد داد و همین موضوع به احتمال فراوان موجب نابودی قیمت هم خواهد شد.
آقای آنتونوپولوس بر این باور است که پیشنهاد صندوق مورد معامله بیت کوین در بازار بورس ایده‌ای هولناک است. چراکه این صندوق متولی و صاحب سرمایه تمام بیت کوین‌ها خواهد بود. صاحبان سهام هر کدام بخشی از این صندوق را در اختیار خواهند داشت، اما به‌طور واضح مالک واقعی بیت کوین‌هایی که بر روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند نخواهند بود. در واقع کسی صاحب بیت کوین‌هایش است که کلید خصوصی آن را داشته باشد و هرکسی این کلیدها را در اختیار داشته باشد، صاحب بیت کوین و مالک آن است.
او معتقد است که صندوق ETF برای بیت کوین می‌تواند مکانیزم‌های اساسی آن را تغییر داده و قابلیت «رأی دادن» در شبکه را به‌عنوان یک دارنده بیت کوین از سرمایه‌گذاران بگیرد. با اینکه هر صندوق ETF مشتریان و سرمایه‌گذاران زیادی خواهد داشت اما این مدیر صندوق خواهد بود که تصمیمات اساسی را مثلاً درباره کوین‌های فورک شده خواهد گرفت.
مشکل دیگری که وجود دارد، متمرکز شدن است. مدیر صندوق کلید این دارایی‌ها را در اختیار خواهد داشت و دفتر کار متمرکزی برای صندوق به وجود خواهد آمد که مدیریت آن به‌صورت غیرمستقیم بر آن تاثیرگذار است. با اینکه آقای آنتونوپولوس اطمینان دارد که این پایان بیت کوین نیست، اما آن را عاملی برای دست‌کاری قیمت‌ها و مذاکرات پشت پرده که مکانیزم بیت کوین را در آینده تغییر می‌دهند، می‌داند.
نظر دیگری که آقای آنتونوپولوس دارد این است که فورک جدیدی از بیت کوین اجتناب ناپذیر خواهد بود و اگر صندوقهای ETF بر بیت کوین حاکم شوند، در اینصورت با همکاری همدیگر می‌توانند بر فورک جدید ارائه شده تسلط کامل یابند و یک نسخه شرکتی از بیت کوین (Corpocoin) بسازند.
چیزی که او درباره آن نگران است، شنیده نشدن صدای دوست‌داران واقعی بیت کوین خواهد بود. او همچنین درباره بدتر شدن امنیت و حریم خصوصی در بلاک چین بیت کوین مثال‌هایی می‌زند. برای مثال اگر توسعه‌دهندگان راهی برای اینکه حریم خصوصی در این بلاک چین بیشتر رعایت شود پیدا کنند، مدیران صندوق‌ها و دیگر حامیان مالی ETF از اینکه این نسخه بهبودیافته عملی نخواهد شد اطمینان خواهند یافت تا خاطر دوستانشان را در دولت آزرده نسازند.
آقای آنتونوپولوس با این حرف صحبت خود را به اتمام رساند که درباره فریب خوردگانی که از ETF بیت کوین حمایت می‌کنند، نگران است. چرا که آنها کلید بیت کوین‌هایشان را در اختیار نخواهند داشت و در صورتی که اختلافی بین سرمایه‌داران اصلی و بقیه به وجود آید، مدیران صندوق‌ها پشت سرمایه‌داران اصلی خواهند ایستاد و بقیه را تنها خواهند گذاشت.
چرا پذیرش ETF لزوما باعث افزایش قیمت شدید نخواهد شد؟
پذیرش ETF به احتمال فراوان موجب افزایش قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال خواهد شد زیرا حداقل از نظر روانی و احساسی باعث افزایش تقاضا می‌شود اما ۲۰ درصد یا ۱۰۰۰ درصد بودن این افزایش قیمت را نمی‌توان به سادگی حدس زد.
پذیرش ETF راه را برای سرمایه گذاری سرمایه داران بزرگ باز خواهد کرد اما آیا آنها وارد این سرمایه گذاری خواهند شد؟
از نظر تئوری یک صندوق ETF می‌تواند حاوی ۲۰ میلیون حشره مرده باشد. آیا سرمایه گذاری در حشرات مرده که ارزشی ندارند سرمایه گذاری خواهد کرد؟ یا آیا صندوقهای ETF برای حشرات مرده گسترش خواهند یافت؟
برای بیت کوین هم همین امر صدق می‌کند. راه برای سرمایه‌گذاران بزرگ باز می‌شود اما آیا آنها قطعا پول‌های عزیز خودشان را به سرمایه گذاری در بیت کوین اختصاص خواهند داد؟ یا آیا به جز یک یا دو صندوق کوچک، صندوقهای دیگری پس از آن راه‌اندازی می‌شود؟
اگر بیت کوین کاربردی نباشد و آینده ای نتوان برایش متصور بود مانند همان مگس‌های مرده نمی‌تواند بزرگان را مجاب به سرمایه گذاری در این بازار کرد.
در مورد ETF طلا که باعث افزایش قیمت شدید این دارایی شد، تفاوت وجود دارد. این فلز گران بها در صنایع الکتریکی و جواهرسازی بسیار کاربردی است و سرمایه‌گذاران در آن زمان نگرانی زیادی درباره آینده آن نداشتند.
شاید باور کردنش سخت باشد اما درباره ETF بیت کوین حتی می‌توانیم احتمال سقوط قیمت این ارز دیجیتال در بلند مدت را هم بدهیم. یکی از سناریوهای سقوط احتمالی این است که البته احتمال بسیار کمی دارد:
پس از ETF، هدف و آرمان‌های بیت کوین تا حد زیادی به خطر می‌افتد و اعتماد مردم به این ارز دیجیتال تضعیف می‌شود. ارزهای دیجیتال جایگزین رخ نمایی می‌کنند. از طرف دیگر تراکنش‌های بیت کوین هنوز بسیار کند و پر هزینه هستند و کاربردپذیری برای آن اتفاق نیفتاده است. افزایش فروش ETFهای بیت کوین و سقوط قیمت که در نتیجه بی اعتمادی طولانی مدت را در پی دارد.
هر چند که این یک سناریو کلی و با احتمال بسیار پایین بود، اما شرط عقل این است که برای سرمایه گذاری، تمام سناریوهای محتمل، در نظر گرفته شود. نکته کلی اینجاست که قیمت بیت کوین پس از ETF به احتمال فراوان افزایش خواهد یافت اما این افزایش می‌تواند ناچیز باشد یا در بلند مدت حتی باعث سقوط شود زیرا ETF می‌تواند هدف بیت کوین را زیر سوال ببرد. کاربرد پذیری بیت کوین هم در این میان قطعا موثر است، زیرا ارز دیجیتالی که نتواند کاربرد داشته باشد، بی ارزش خواهد بود.
چه زمانی ETF بیت کوین پذیرفته می‌شود؟
هیچ‌کس واقعا نمی‌داند. تنها چیزی که می‌دانیم یک مشت احتمالات است اما به نظر می‌رسد به پذیرش آن نزدیک هستیم.
از سال ۲۰۱۳ تا اواسط ۲۰۱۸ طرح‌های مختلف ای‌تی‌اف به کمیسیون بورس ایالات متحده (SEC) ارسال شد که بلافاصله با نظر مخالف این سازمان تنظیم کننده روبرو شدند. اولین بار در سال ۲۰۱۳ طرح ETF توسط برادران ثروتمند وینکلواس ارائه شد که همان موقع به دلیل عدم وجود زیرساخت‌های مناسب توسط SEC رد شد.
سپس شرکت مدیریت دارایی VanEck پیشنهاد خود را ارائه کرد که بازهم به دلیل عدم وجود قراردادهای آتی بیت کوین و ساختار نامنظم صرافی‌ها در ژانویه ۲۰۱۷ رد شد.
برادران وینکلواس بازهم برای ETF بیت کوین اقدام کردند که این دو درخواست هم به ترتیب در مارس ۲۰۱۷ و جولای ۲۰۱۸ از طرف کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا رد شده‌اند.
چهارمین طرح مهم و اساسی این بار با اصلاحات فراوان در ژوئن ۲۰۱۸ ارائه شد.شرکت VanEck که قبلا یک طرح ای‌تی‌اف ناموفق ارائه کرده بود، با شرکت خدمات مالی SolidX اعلام همکاری کرد و طرح دیگری که مدعی بود کاملا تضمین شده است، ارائه داد. با گذشت ماه‌ها از ارائه این طرح، کمیسیون بورس هنوز نتوانسته دلیلی برای رد کردن آن پیدا کند و زمان تصمیم‌گیری نهایی درباره آن را عقب و عقب‌تر می‌اندازد. ابتدا گفته شد که تصمیم نهایی در آگوست اعلام خواهد شد و سپس دوباره تا پایان سپتامبر به تعویق افتاد.
این صندوق به شاخص MVIS متعلق به شرکت VanEck مرتبط است که قیمت آنی و واقعی بیت کوین را بر اساس درخواست‌های خرید و فروش برگرفته از بازارهای فرابورس ارز دیجیتال واقع در آمریکا محاسبه می‌کند. شرکت SolidX هم به عنوان حامی و اسپانسر این پروژه فعالیت خواهد کرد. انتظار می‌رود که صندوق مذکور در بورس اوراق بهادار شیکاگو راه‌اندازی شود.
برخلاف طرح ای‌تی‌اف برادران وینکلواس و همچنین ای‌تی‌اف‌های دیگری که توسط SEC رد شده بودند، طرح دو شرکت VanEck وSolidx بر روی بیمه تاکید بسیاری دارد. از آنجایی که شرکت‌ها بیت کوین را خریداری و ذخیره می‌کنند از سرقت اوراق و متضرر شدن جلوگیری می‌شود. هر سهم قرارداد تراست این دو شرکت با قیمت قابل توجه ۲۰۰ هزار دلار عرضه خواهد شد. دانیل اچ گلنسی (Daniel H. Gallancy)، مدیرعامل SolidX پیش از این در شبکهی تلویزیونی CNBC اعلام کرده بود قیمت این ارز به علت جذب سرمایه‌گذاران بزرگ به جای خرده‌فروشان، بالا در نظر گرفته شده است.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات‌متحده آمریکا (SEC) بار دیگر در نامه‌ای رسمی اعلام کرد که بیت کوین جزو اوراق بهادار به حساب نمی‌آید و در این دسته‌بندی جای نمی‌گیرد.
به گزارش «کوین تلگراف»، این نامه اول اکتبر (۹ مهر) در پاسخ به درخواست ثبت شرکت Cipher Technologies Bitcoin Fund منتشر شد. «سایفر تکنولوژیز» درخواست ثبت شرکتی در حوزه سرمایه‌گذاری بر مبنای قانون ۱۹۴۰ شرکت‌های سرمایه‌گذاری را داشت و در نامه درخواست خود، از بیت کوین به‌عنوان اوراق بهادار یاد کرده بود.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار ضمن اعلام این مسئله که بیت کوین در دسته بندی اوراق بهادار جای نمی‌گیرد، دلایل دیگری را نیز برای رد درخواست سیفر مطرح کرد.
هیئت کمیسیون بورس و اوراق بهادار با بیان این مسئله که دلایل مطرح شده توسط سیفر بر اساس «تست هاوی» (Howey Test) و چارچوب‌های لازم در خصوص دارایی‌های دیجیتال که ماه آوریل (اردیبهشت) منتشر شد قابل تایید نیست، افزود:
علاوه بر مسائل دیگر، بر این باوریم که خریداران فعلی بیت کوین، به نسبت خریداران دیگر ابزارهای سرمایه‌گذاری، اقدامات ضروری مدیریتی و کارآفرینانه‌ای برای کسب سود انجام نمی‌دهند. از همین رو، به دلیل اینکه سیفر قصد دارد تا اساسا تمام دارایی‌هایش را با ساختار فعلی در بیت کوین سرمایه‌گذاری کند، تحت تعریف «شرکت سرمایه‌گذاری» که در قانون «لایحه شرکت سرمایه‌گذاری» آمده است جای نمی‌گیرد و به اشتباه اقدام به پر کردن فرم درخواست N-2 نموده است.
در بخش دیگری از نامه، کمیسیون بورس و اوراق بهادار ذکر می‌کند:
اگر بیت کوین اوراق بهادار باشد، آنگاه مشکلات اساسی دیگری ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر، بیت کوین اوراق بهاداری ثبت نشده و عرضه‌شده به صورت عمومی خواهد بود. به‌علاوه قرار دادن بیت کوین در دسته بندی اوراق بهادار، می‌تواند باعث شود تا اعتبار مالی ارائه شده، به شکل یک متعهد اوراق بهادار بیت کوین به حساب بیاید.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار همچنین اظهار کرده سیفر ملزومات قانونی و استانداردهای حمایتی را رعایت نکرده است. در بخش پایانی نامه آمده است:
هیئت در حال حاضر بررسی‌های بیشتری را در خصوص سیفر انجام نخواهد داد.